Điện năng lượng mặt trời: Thời cơ để "bùng nổ"

Liên tiếp các dự án sản xuất pin năng lượng mặt trời và điện năng lượng mặt trời được đề xuất đầu tư thời gian qua cho thấy thất bại của tập đoàn First Solar (Mỹ) với dự án 1 tỷ USD tại VN vài năm trước đây không còn khiến các nhà đầu tư trong và ngoài nước hiện tại lo lắng nữa.

Theo thông tin được Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Ngãi, Kimin Power của Anh đã đề xuất xây dựng một dự án năng lượng mặt trời rộng 250 ha tại huyện Đức Phổ có tổng công suất thiết kế là 150 MW với số vốn đầu tư lên tới hơn 5.000 tỷ đồng.

Thời của năng lượng mặt trời

Trước đó, Thiên Tân Group cũng đã trình một dự án năng lượng mặt trời có số vốn đầu tư gần 1.000 tỷ đồng lên Ủy ban Nhân dân tỉnh Quảng Ngãi.

Nhưng đó mới chỉ là hai trong số vài chục dự án trong lĩnh vực năng lượng mặt trời đã được trình lên các chính quyền địa phương khắp cả nước trong suốt hai năm qua. Ngay bên cạnh Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Nam cũng đang tiếp nhận dự án của liên doanh giữa Toyale Star Holdings Pte (Singapore) và Arman Holding Worldwide (Nga), với số vốn đầu tư khoảng 140 triệu USD. Còn năm ngoái, hai công ty đến từ Anh là G.T & Associates và Marshall & Street Ltd đã đề xuất xây dựng tại Quảng Nam một nhà máy điện năng lượng mặt trời với tổng vốn đầu tư khoảng 225 triệu USD…

Việc các dự án trong lĩnh vực năng lượng mặt trời tới tập được công bố ở Việt Nam trong hai năm qua trái ngược hẳn với bức tranh tĩnh lặng trong ba năm trước đó. Thậm chí có thời điểm đầu tư vào năng lượng mặt trời là một thất bại lớn khiến nhiều nhà đầu tư đều lắc đầu khi nghĩ tới.

Điển hình nhất là sự thất bại của tập đoàn First Solar, một trong những tập đoàn danh tiếng của Mỹ trong lĩnh vực năng lượng mặt trời, ngay tại Việt Nam. Thất bại của First Solar là khởi đầu của một loạt những cuộc tháo chạy khác, như Global Spheres rút khỏi dự án ở Thừa Thiên Huế và Cty Công nghiệp năng lượng Đông Dương (IC Energy) phải dừng dự án ở Quảng Nam…

“Thiên thời, địa lợi…”

Nếu nói về tiềm năng điện năng lượng mặt trời, thì với vị trí địa lý ở vùng cận xích đạo, Việt Nam không thiếu tiềm năng, đặc biệt là ở khu vực phía Nam. Vậy vì sao đến tận bây giờ các nhà đầu tư mới đổ dồn vào lĩnh vực này?

Đó là vì giá pin năng lượng mặt trời trước đây quá cao, khiến cho việc đầu tư một dự án không hề ít tiền. Giá pin cao cũng là nguyên nhân khiến nhu cầu điện năng lượng mặt trời trên thế giới giảm đi và buộc First Solar phải dừng đầu tư ở Việt Nam.

Nhưng nay thì đã khác. Theo Cơ quan Năng lượng tái tạo quốc tế (IRENA), chi phí các tấm pin năng lượng mặt trời đã giảm tới 80% kể từ năm 2010. Và dự báo, giá của pin năng lượng mặt trời có thể giảm tới 59% trong 10 năm nữa.

Một báo cáo gần đây của IRENA cho biết, ngành công nghiệp năng lượng mặt trời đã sẵn sàng để bùng nổ trong 15 năm tới vì chi phí mua và lắp đặt pin mặt trời đã giảm đáng kể. Tỷ trọng điện năng được sản xuất từ năng lượng mặt trời, theo IRENA, có thể tăng từ mức 2% hiện nay lên 13% vào năm 2030.

Còn theo bản báo cáo mới đây của SolarPower Europe, tổng công suất điện năng lượng mặt trời được lắp đặt trên thế giới tới cuối năm 2015 là 229 GW, gấp hơn 45 lần so với 10 năm trước.

Khi chi phí đầu tư đã giảm đi, thì một yếu tố nữa khiến các nhà đầu tư hào hứng hơn chính là việc Chính phủ sắp ban hành cơ chế khuyến khích đầu tư vào năng lượng mặt trời, gồm cả những quy định về giá bán điện.

Hiện chưa rõ chính xác khi nào cơ chế khuyến khích đó được ban hành. Nhưng ngày 18/8 vừa qua, Văn phòng Chính phủ đã thông báo Thủ tướng Chính phủ đã thống nhất với đề xuất của Bộ Công Thương về việc xem xét ban hành cơ chế hỗ trợ phát triển các dự án điện năng lượng mặt trời tại Việt Nam dưới hình thức Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Như vậy, rất có thể quyết định này sẽ sớm được ban hành trong thời gian ngắn tới.

Ông Trần Viết Ngãi – Chủ tịch Hiệp hội năng lượng VN: Khó hiện thực trong ngắn hạn

Theo tôi, điện năng lượng mặt trời ở VN vẫn chỉ là tiềm năng, còn hiện thực trong ngắn hạn vẫn chưa có. Trong khi đó, Pin năng lượng mặt trời vài KW thì nhiều nơi đầu tư, công suất nhỏ dễ đầu tư, hiệu quả và sử dụng phối hợp cùng điện lưới hoặc Diesel nên nhiều nơi đầu tư.

Ngay cả trên thế giới, các nước như Pháp, Đức, Mỹ, Anh… cũng đầu tư nhiều nhà máy điện năng lượng mặt trời nhưng công suất cũng không lớn và chưa thể thay thế được hẳn các loại năng lượng truyền thống khác. Bởi theo các nhà khoa học, điện năng lượng mặt trời chỉ nạp được tối đa 5 tiếng/ngày, ở VN thông thường chỉ được 4 tiếng nên nhiều nhà đầu tư còn đắn đo. Ngoài ra, sự mất cân bằng về cung – cầu về sản phẩm pin năng lượng mặt trời trên thị trường toàn cầu cũng khiến các dự án điện năng lượng mặt trời thời gian qua chưa phát triển.

Ông Huỳnh Kim Lập – Chủ tịch Thiên Tân Group: DN chờ cơ chế

Khó khăn đối với dự án năng lượng mặt trời hiện nay là Dự thảo về giá bán điện từ các nhà máy điện năng lượng mặt trời vẫn chưa được cơ quan chức năng cho ý kiến.

Làm ra sản phẩm để bán mà chưa biết giá bán bao nhiêu nên chúng tôi chưa dám đẩy nhanh triển khai đầu tư. Chúng tôi rất mong Chính phủ sớm có ý kiến về vấn đề này để Việt Nam sớm có những dự án sản xuất năng lượng tái tạo, góp phần bổ sung nguồn năng lượng quốc gia cho người dân sử dụng và phục vụ sản xuất.

Ngọc Linh / enternews.vn